Nhà thơ Bùi Phan Thảo và tập thơ Không chờ những giấc mơ

“Con ruồi vô danh

Bỗng chốc thành sao

Nhờ có báo đăng

người ta mới nhớ ra

con ruồi có sáu chân

Sợ chăng

bỏ chăng

uống chăng

chỉ có trẻ con và cơn khát mới hồn nhiên…”.

(Con ruồi, tr.50)

Thói quen “bói Kiều” mỗi lần nhận một tập thơ mới đã dẫn tôi tới trang 50 trong tập thơ “Không chờ những giấc mơ” của nhà thơ Bùi Phan Thảo (NXB Hội Nhà văn – 3-11-2017) và đọc được bài “Con ruồi”.

Cớ gì con ruồi được đi vào thơ?

Thế là phải đi ngược lại, đọc bài thơ đầu tiên (Biết mình xưa cũ, tr.15) đến bài thơ cuối cùng (Xóa, tr.87) để ngậm ngùi nhận ra rằng, thơ của Bùi Phan Thảo trong tập này tràn ngập những cay chua của thế sự tình đời, như chuyện “Con ruồi”.

Là một nhà báo, Bùi Phan Thảo mỗi ngày đối diện với rất nhiều thông tin diễn ra từ cuộc sống. Mỗi một thông tin là một cuộc đời mới, cũ của ai đó, một sự kiện của vùng, miền nào đó; là kết quả của một niềm vui, hay nỗi buồn của người quen, một người có nghe tên, hay một người hoàn toàn xa lạ nào đó.

Cái sự kiện con ruồi và bản án 7 năm từ chai nước ngọt chính là một trong những nỗi cay chua, ngậm ngùi mà tác giả bày giãi bằng hình thức thơ và chúng ta, những người đang sống trong xã hội này đều biết, nhưng đều bất lực trước lòng tham và sức mạnh của đồng tiền.

Sự bất lực đó khiến cho Bùi Phan Thảo buồn, rồi xác nhận rằng, mình đã quá xưa cũ, mình như cục sắt, mình là hình nhân bằng giấy vô hồn:

“Hơn ai hết tôi biết mình xưa cũ

Hệt chiếc Zippo

dăm chỗ trầy sướt

chiếc nắp lỏng lơ

Dĩ nhiên hết đá thì thay hết xăng thì đổ

dĩ nhiên vẫn bật lên ngọn lửa xanh đốt thuốc thơm râu

Nhưng lắm lúc hết đá hết xăng hết hơi hết muốn

…

Chiếc Zippo lúc này là cục sắt

tôi là hình nhân nơi miếu hoang.

(Biết mình xưa cũ, tr.15).

Ở tập thơ này (Không chờ những giấc mơ), tôi không còn thấy sự hân hoan, mừng vui, sung sướng và lãng mạn từ một cơn gió, một ánh mắt hay một lay động của bông hoa, mà là ngồn ngộn những dư vị đắng chát. Có gì đó đã làm cho người làm thơ phải buông ra những câu thơ không còn ngọt ngào đầy tin yêu trong khi đời đã cho rằng “đẹp như thơ”? Có gì đó đang diễn ra trong 24 tiếng đồng hồ kể cả trong bữa ăn và giấc ngủ để Bùi Phan Thảo phải:

“Móc tim ra mà hát

hề

đời sá chi đau

tình là chiếc lá rụng

sau sân chùa

nhọc lòng chú tiểu

se sua

lo trời trở gió

lén lùa mái hiên

Hát rằng mình cũng điên điên

chấp gì không dại quàng xiên chợ đời”.

…

(Hồn nhiên tôi hát, tr.20)

Không hướng người đọc đến sự tiêu cực, nhưng những bài thơ của tác giả là sự ghi nhận về những cuồng say của xã hội hôm nay, những mặt trái, những sống nhanh, những tâm hồn cạn sợt, những hành động lời nói không còn nhân nghĩa khiến cho thơ đau, khiến cho người làm thơ mất ngủ.

Hãy nghe:

“Ngoài vườn một cành hoa vừa mọc

ai nhớ tới đàn chim ngậm hạt bay về?

Con cá lượn trong bể đời không biết mình lồi mắt

cứ tưởng đồng loại mới mắt lồi

Có người nói với tôi lời ngon ngọt

lời vừa dứt hiện hình bầy rắn độc

bầy rắn bỏ đi

người ấy nhoẻn miệng cười…”.

(Chùm thơ ngắn không đề, tr.24, 25)

Nếu ở tập thơ đầu tay “Lao xao hồn phố” phát hành vào quý 4 – 2015 – những bài thơ của Bùi Phan Thảo rất buồn. Nỗi buồn như một thứ cao cô đặc, đắng. Cái đắng của cuộc đời và nhân tình thế thái mà tác giả mang, vác, trải qua, thì ở tập thơ “Không chờ những giấc mơ”, những bài thơ càng cô cứng và đắng nghét hơn nữa. Từ sự gầy dựng, sống chậm, quan sát và biết yêu, biết đau, biết mất mát và biết hy sinh, ở tập thơ này Bùi Phan Thảo thành người “ghi nhận”. Anh ghi nhận những gì mình đã đi qua, những gì mình nhìn thấy, cái gì va vào mình và cả những gì anh đang vói tới. Ghi nhận từ trong Thang máy (tr.80); từ một lúc Về trong cơn mưa (tr.74); Một ngày hư không (tr.68); rồi những “ghi nhanh” để thơ tuôn trào ra cũng khiến người đọc thơ anh khó ngủ, đó là lúc Ghi nhanh ở quán Bến đò (tr.52; Ngày hư không (tr.68); Viết từ thị trấn trong cơn mê sảng (tr.72); Sài Gòn tháng 12 (tr.70)… tất cả đã hiển thị một Bùi Phan Thảo trầm và tích. Thơ văn là con người, cho nên, dù là một nhà báo lạnh và tĩnh, thì tác giả vẫn là một nhà thơ ngu ngơ tự nhận phần làm con đò chuyên chở cuộc đời.

P.N. Thường Đoan

Tuần Báo Văn Nghệ TP.HCM số 490

29/03/2018

Bùi Phan Thảo: Nhận về bao dung

Trong con người Bùi Phan Thảo, cái chất Quảng Trị đậm đặc, dù anh cũng nhiều lần phải rời xa nơi chôn nhau cắt rốn để lưu lạc và từ năm 17 tuổi trở đi thì xa hẳn làng quê. Nhưng giọng nói, tố chất và dòng máu của người Quảng Trị thì vẫn luân lưu, vẫn làm nên cái tính cách Quảng Trị chân thật, yêu ghét rõ ràng, thẳng thắn trong hành xử.

Một giọng thơ lạ, đầy nội lực

Khi đón đoàn nhà văn TP. Hồ Chí Minh lên thực tế sáng tác ở Tây Nguyên, vừa gặp lại Bùi Phan Thảo, nhà thơ Đặng Bá Tiến, Phó Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Đắk Lắk, đã nhận ra đây là chàng nhà thơ trẻ, biên tập viên trẻ ngày nào của tạp chí Văn nghệ Đắk Lắk.

Vùng đất cao nguyên này là nơi Bùi Phan Thảo đã sống và làm việc một thời tuổi trẻ. Sau đó, năm 1990, anh vào TP Hồ Chí Minh làm việc ở một tờ báo lớn. Dù phải tạm quên con người văn chương một thời gian dài, song thỉnh thoảng anh vẫn sáng tác và 10 năm gần đây mới viết nhiều trở lại, chuyên tâm theo nghiệp văn chương, là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, hội viên Hội Nhà văn TP Hồ Chí Minh.Một giọng thơ lạ, đầy nội lực

Anh trở lại văn đàn với một số tác phẩm khá đầy đặn, nhiều thể loại, song thơ vẫn là chủ lực. Những tập thơ của anh, như "Lao xao hồn phố", "Không chờ những giấc mơ" được chú ý nhiều vì giọng thơ khá lạ, vừa có nội lực của một cây bút làm chủ kỹ thuật với bút pháp có nhiều tìm tòi, làm mới trang thơ, song vẫn gần gũi và gợi mở nhiều tâm cảm.

Có thể xem Bùi Phan Thảo là nhà thơ của đời sống đô thị hiện đại, nơi tất cả những buồn vui sướng khổ của cư dân được phơi bày với đủ cung bậc. Đó là những tranh giành va đập trong lúc bon chen, bươn bả mỗi ngày (hơn thua nửa vòng bánh xe cái miệng thôi xinh); với cảnh ngập nước kẹt xe "ông giáo sư khả kính cũng phải chạy xe leo lề"; là những người đến nhà máy, công sở làm việc quần quật "như chiếc chong chóng lá dứa dại ngày ở quê, xoay tít và đến chiều héo rũ"…, cùng bộn bề nỗi đời đã trải.

Anh dành nhiều tình cảm cho những người nghèo. Họ tần tảo mưu sinh trên phố, giống nhau ở dáng vẻ bên ngoài và lo toan bên trong. Sau những bóng dáng đó là cả hiện tại và tương lai:

Sau những dáng người tất tả kia

là bóng những chàng trai, cô gái trên giảng đường đại học

lớn lên từ lam lũ của mẹ cha

mơ một ngày nghèo khó sẽ lùi xa

tiếng rao đêm của mẹ thành ký ức

vòng bánh xích lô của cha lăn qua nỗi buồn quánh đặc

vỡ ra thành giọt nước mắt lúc con nên người…

(Sau những dáng người)

Bùi Phan Thảo sống nhiều năm ở các đô thị, từ thị xã Quảng Trị ngày thơ ấu, các thành phố: Huế, Đà Nẵng, Hà Nội, rồi Buôn Ma Thuột và riêng với Sài Gòn - TP. Hồ Chí Minh, gần 40 năm. Anh đi nhiều và sống tận hiến. Ngòi bút báo chí và văn chương của anh hòa quyện, đặc tả từng góc phố, dắt đưa người đọc về một thời thật xa, ai cũng nhìn ra nỗi buồn mênh mang của chính mình qua hồi ức:

Một trăm năm trước góc phố này có chàng trai đứng đợi

bây giờ chàng trai ấy đã thành cát bụi

hèn chi đôi mắt đèn đường biết cay

Hãy dịu lòng đi

khi còn thấy căn biệt thự cũ mèm nơi ngã tư kia

không lâu nữa sẽ được đại gia hóa kiếp thành cao ốc

không còn tiếng cười ngủ thiếp trên ngói vỡ

không còn hoa khế rụng đầy trước cổng già nua

(Còn có ngày mai)

Một người từng trải, dấu chân đi khắp mọi miền, đời nhiều bão giông nhưng vẫn không thiếu lòng khoan dung trong những xử sự đời sống thường ngày và trên những trang thơ. Bạn bè thân thiết đều nhận xét Bùi Phan Thảo hiền lành, luôn sống nhân hậu, có trước có sau, hết lòng với bạn bè, quan tâm tới những người thân quý. Anh thấu hiểu, sẻ chia bằng tấm chân tình.

Cái nhìn ấm áp và dịu dàng

Trong bài thơ "Bên cây hoài nghi", ta thấy rõ điều đó. Mặc cây hoài nghi mọc lên, anh không đốn, để bên những đóa hoa chân thật cứ lặng lẽ tỏa hương, anh không trải lòng ra lót đường cho những bàn chân hãnh tiến. Trong đời sống thường ngày, anh thấu rõ tâm địa của những kẻ xu nịnh, cơ hội, anh chứng kiến đủ các tấn tuồng trên sàn diễn cuộc đời, nên anh coi khinh lũ ti tiện, bỏ qua mà bước; để dành cái nhìn ấm áp và dịu dàng cho những gì anh yêu thương, trân quý.

Và tôi vin vào sự bao dung

với ý nghĩ có thể đánh đổi cánh rừng nghi ngại lấy một nụ mầm yêu thương vừa hé

đời mất mát hư hao, đời đẫm lệ

vẫn đáng sống cho nhau khi mặt trời lên

(Bên cây hoài nghi)

Có thể nói, trong con người Bùi Phan Thảo, cái chất Quảng Trị đậm đặc, dù anh cũng nhiều lần phải rời xa nơi chôn nhau cắt rốn để lưu lạc và từ năm 17 tuổi trở đi thì xa hẳn làng quê. Nhưng giọng nói, tố chất và dòng máu của người Quảng Trị thì vẫn luân lưu, vẫn làm nên cái tính cách Quảng Trị chân thật, yêu ghét rõ ràng, thẳng thắn trong hành xử.

Đối với những người quê gốc Quảng Trị mà cứ chối bỏ quê nhà, mượn quê xứ khác để "làm sang", thì trong mắt anh càng "lùn" thêm cái phông văn hóa đã thấp và cách xử sự tầm thường. Anh cực kỳ tự hào đã được sinh ra, làm con dân Quảng Trị, yêu quê đến rát lòng. Hiểu lòng anh nên suốt 20 năm qua, năm nào báo Xuân Quảng Trị cũng dành "đất" cho anh với những bài tùy bút mềm mại, da diết yêu thương.

Trong những ồn ã của đời sống, những lao xao thường ngày, Bùi Phan Thảo lặng lẽ chọn cho mình một "khoảng lặng". Trong "khoảng lặng" này, theo nhạc sĩ -  nhà báo Nguyễn Thanh Bình, không phải để Bùi Phan Thảo "nhìn ngắm" đời sống, mà để anh âm thầm viết những dòng thơ nghiệm sinh trữ tình như một hành động tinh lọc tâm hồn mình, tự giải phóng mình ra khỏi những thói quen, những cám cảnh của cuộc ngày, để tự trả lời cho mình nhiều câu hỏi riết róng được diễn đạt bằng một ngôn ngữ trữ tình rất riêng.

Ẩn hiện suy tưởng và siêu thực

Theo nhà thơ Nguyễn Vũ Tiềm, chất thơ của Bùi Phan Thảo ẩn hiện suy tưởng và siêu thực. Siêu thực là sự phát triển ở tầm cao của hiện thực. Nếu hiện thực là gốc rễ thì siêu thực là phấn hương… Thơ Bùi Phan Thảo có nhiều bài hài hòa được hai mặt này. Bên cạnh đó, thủ pháp nghệ thuật cụ thể hóa cái trừu tượng và ngược lại cùng những kết hợp từ mới lạ độc đáo thường được Bùi Phan Thảo sử dụng khá nhiều và tạo nên những hiệu ứng thẩm mỹ thú vị.

Nhà thơ Nguyễn Vũ Tiềm cho rằng: "Đọc thơ Bùi Phan Thảo hơi mệt, có cảm giác như lạc vào khu rừng thâm u, nhiều khi hoang mang không biết đâu là lối chính lối phụ, rất dễ lạc đường. Bù lại đôi khi gặp những bất ngờ thú vị, đó là những câu thơ, đoạn thơ hay, bỗng dưng cái sự "mệt" kia tan biến ngay. Hình như thơ đương đại, hậu hiện đại bây giờ có chung dạng thức như vậy"!

Còn với nhà thơ - nhà nghiên cứu- phê bình Nhật Chiêu thì Bùi Phan Thảo đã hướng tìm một thứ chân chất của thơ. Là bao dung. "Thơ nói rằng mọi chia chẻ chỉ là bề ngoài, chỉ là lầm lỡ trong cái nhìn mù sương. Thơ bao dung nên thơ là tiếng nói của tương thôi...  Thơ đã thôi thúc Bùi Phan Thảo như một con ong thôi thúc những bông hoa, những phù dung đời.Vì thôi thúc ấy mà Thảo viết. Viết - để thôi thúc những nụ vô hình. Vì thơ ca, như tôi hình dung, là mặt đất của những nụ vô hình".

Từ thôi thúc những nụ vô hình đó, thơ Bùi Phan Thảo mang nhiều lớp ngữ nghĩa. Anh chịu khó làm mới mình, làm mới thơ. Anh không thích những câu thơ đèm đẹp, những dối lừa rỗng tuếch, mà với anh, thơ phải luôn gần đời sống. Với anh, cần những câu thơ có "khoảng lặng giữa ngôn từ", yêu những tiếng thơ "nói bằng sự im ắng/ mà vang vọng không bờ bến". Đó là những câu thơ:

Vật vã hoài thai

con chữ rã rời

thơ thấm đẫm cuộc sinh thành đau đớn

còn mắc nợ cuộc đời

còn trời cao đất ấm

thơ tan vào lòng đất

bay lên…

(Tản mạn về thơ)

Đôi khi anh dùng những khổ thơ cổ điển nhưng ngữ nghĩa, hình ảnh chắt lọc đến tinh tế:

Đêm trở lạnh mọc bâng quơ nhánh nhớ

tóc xa người chẳng vội mướt dài thêm…

tay rất ấm và môi trầm rất lụa

rủ rê nhau chết ngộp phía Vân Hồ

(Ngổn ngang thu)

Với những bài thơ dùng thủ pháp hiện đại thì anh có sự cô đọng, tinh túy và chú ý yếu tố bất ngờ, nén để bung bật. Có những câu đọc lên bỗng giật mình:     

Những ngón tay trở về

chạm vào đâu cũng nghe tiếng rạn…

khoảng cách không đo bằng một bàn tay

tìm một bàn tay…

mặc kệ mùa đông thả một chiếc lá nhắc thầm

(Ngày mùa đông bật máu)

Còn khi đã làm thơ lục bát, Bùi Phan Thảo dặn lòng phải chọn chữ cho đắt, chọn tứ cho độc đáo:

Thì nghe buồn gọi mà đi

quảy theo một nải từ bi độ đường

gót mòn mới ngộ tha hương

ô hay, chiếc bóng thiên lương đã gầy

(Biệt khúc)

Bùi Phan Thảo là người tài hoa nhưng cuộc sống buộc anh phải chọn lựa, kể cả biết tạm quên mình đi, quên văn chương đi để dồn sức cho phận sự chính của một người làm báo.

Nhiều người ở cơ quan Báo Người Lao Động, sau hơn 20 năm mới biết anh là một người chơi guitar vào loại cừ, rành rẽ âm nhạc, văn chương sau những biệt tài về kiến thức như rất giỏi về sử địa, thuộc lòng rất nhiều ca khúc, từ nhạc tiền chiến, nhạc Trịnh Công Sơn, Phạm Duy, Ngô Thụy Miên, Từ Công Phụng… đến ca khúc bolero hay nhạc miền Bắc những năm chống Mỹ, ca khúc chính trị ở TP. Hồ Chí Minh những năm 1980…

Với anh, điều quan trọng được là chính mình, gửi hết tâm nguyện cuộc đời qua tác phẩm, lúc có thể thăng hoa trời xanh mây trắng, lúc như tiếng chim đập cánh dưới vực sâu; tất cả đều là hình ảnh, âm vọng của cuộc sống vọng lại, đậu vào trang viết. Từ đó, bên cạnh sự khoan dung, vẫn dễ nhận ra Bùi Phan Thảo với những tâm tư sâu lắng, dự cảm như nhiên.

Bỗng nhận ra sau mùi tê tái

sự ẩn nhẫn của đốm lửa

nỗi buồn của đóa hoa mãn khai

dòng suối rỉ rả đãi bôi

ngọn núi quên mình không so đo cao thấp

mộ bia nằm dưới đáy sông chờ chiếc lưới dân chài

qua cầu mừng thầm chưa ai rút ván

ngôi nhà muốn được an nhiên sao người về buồn thiu

(Ngụ ngôn bảy gánh)

Với anh, đời là khúc hát phù du, Phật nói đời là bể khổ nên "ai cũng chết chìm mà không nói ra đấy thôi". "Bởi cuộc đời quá ngắn, nên xin mơ những giấc mơ dài", bởi sẽ có một ngày hư không "về bên cội, nhận hư không, tuổi hư không"… Phải yêu cuộc đời thật nhiều mới có thể viết những câu thơ như: "Khi đời mình cũng cheo leo đồi dốc/ khi buồn vui cứ hực lên như những đóa dã quỳ" (Đà Lạt).

Trương Nam Hương

vnca.cand.com.vn/ 09:19 23/07/2020

'Không chờ những giấc mơ'

 Qua tia nhìn bóc vỏ, mỗi ngày, như một trầm tích, Bùi Phan Thảo triển lãm ít nhiều tư duy trăn trở của mình, thẩm thấu những phận đời khốn khổ.

Tôi biết anh Bùi Phan Thảo từ nhiều năm trước. Câu chuyện phía sau những giờ phút của công việc tại tòa soạn một tờ báo ở TPHCM, là những buổi chiều nắng trải vàng trên hàng cây sấu ở quận 3. Bên ly cà phê, lúc này Bùi Phan Thảo thường không nói chuyện báo chí nữa mà bàn về văn chương, âm nhạc, hoặc ôm cây đàn guitar một cách say mê.

Sau tập thơ “Lao xao hồn phố” (2015) mới đây, Bùi Phan Thảo giới thiệu đến mọi người tập thơ “Không chờ những giấc mơ” (2017), vẫn nối mạch thơ cởi mở, phóng khoáng và táo bạo trong ngôn ngữ. Sự phóng khoáng trong nhịp điệu, câu từ của thơ Bùi Phan Thảo tạo nên những câu thơ lạ như: Guitar/vòng eo giai nhân/hơi thở ngực trầm/thanh âm/vọng đời người thăm thẳm”  (Guitar 1).

 Đọc thơ Bùi Phan Thảo, có khi cảm giác như cuộc sống ngày thường ùa vào thơ, nhưng đó là một cuộc sống lãng mạn, thi vị bên cạnh cuộc đời ồn ào náo nhiệt nhưng cũng thực dụng ngoài kia. Niềm say mê đối với âm nhạc của anh thể hiện trong chùm 6 bài thơ anh viết về guitar, vốn mệnh danh “lục huyền cầm” và anh đánh số từ 1-6 trong tập “Không chờ những giấc mơ” vừa xuất bản. Chùm thơ này anh viết tặng một nghệ sĩ tài danh hàng đầu trong giới guitar cổ điển, một người anh, người bạn thân thiết của anh.

Đôi khi như vô ngôn/chỉ mười ngón tay/và một nỗi buồn/ lưu cữu/20 năm/60 năm/ngàn năm  (Guitar 3).

Thơ Bùi Phan Thảo giàu nhạc tính và cũng giàu xúc cảm tự nhiên. Hai bài trong hai tập thơ của Bùi Phan Thảo đã được phổ nhạc. Bài “Một đóa phù dung” được nhạc sĩ Nguyễn Thanh Bình phổ nhạc và lấy làm tựa đề CD cá nhân của nhạc sĩ Nguyễn Thanh Bình. Bài “Khi nào gió lên” được nhạc sĩ trẻ Đức Tiến phổ nhạc và cũng lấy tên bài làm tên đĩa CD cá nhân của Đức Tiến!

Có lẽ với một nhà thơ bình thường, việc in thơ không có gì quá đặc biệt nếu không nói là chuyện đương nhiên, nhưng với một nhà báo bộn bề công việc, việc 2 năm ra mắt 2 tập thơ quả là điều hiếm trong làng báo. Anh nói: “Văn chương là cuộc đời, mình tranh thủ viết bất kỳ lúc nào có thời gian rảnh rỗi”. Hiện Bùi Phan Thảo đang chuẩn bị in một tập truyện ngắn nhan đề: “Búp bê áo rách”, tập bút ký “Hoàng hôn Angkor Wat”, tiểu thuyết “Giọt máu ly hương”, bản thảo thơ “Này vui, tặng hết”…

Có lẽ lo sợ thời gian nghiệt ngã, ám ảnh về sự lãng phí thời gian, lãng phí những điều tâm huyết đã khiến Bùi Phan Thảo say mê làm việc và viết lách. Anh nói: “Mình có nhiều người bạn giỏi văn chương, yêu thích văn chương, học trường viết văn, thậm chí rất nổi tiếng… nhưng điểm chung của nhiều bạn bè là khi vào nghề báo, bị cuộc sống báo chí cuốn đi, dần dần rời ngòi bút văn chương. Dĩ nhiên không nên đổ lỗi cho việc làm báo sẽ giết chết văn chương, đó là họ tự mình quên đi công việc viết văn thôi. Tại sao không xem làm báo như một thế mạnh giúp công việc viết văn tốt hơn?”.

Tôi nhận ra điều tâm huyết đó của Bùi Phan Thảo, khi đọc bài thơ “Con ruồi” trong tập “Không chờ những giấc mơ”, có những câu: Con ruồi vô danh/ bỗng chốc thành sao/Nhờ có báo đăng/ người ta mới nhớ ra / ruồi có sáu chân.

Bài thơ xuất phát từ những vụ án kiện tụng quanh chuyện con ruồi xuất hiện trong chai nước ngọt. Nhà thơ nói: “Một sự kiện trên báo chí, nhưng làm con người văn chương trong mình cảm thấy phải ngồi vào bàn viết”. Tác giả thấy thế sự đảo điên từ một con ruồi:

Ghét kẻ giàu chơi ác/ghét kẻ ngu chơi xấu/kẻ này lao lý/người kia cũng xuống dốc không phanh.

Sau mỗi ngày làm báo căng thẳng, mệt nhoài, đọng lại trong tâm hồn người viết là những trăn trở, những câu chữ thành hình. Nhạc sĩ Châu Đăng Khoa viết về thơ Bùi Phan Thảo: “Qua tia nhìn bóc vỏ, mỗi ngày, như một trầm tích, Thảo triển lãm ít nhiều tư duy trăn trở của mình trong tập thơ “Không chờ những giấc mơ”. Nỗi lo âu trong đời sống đương đại, anh bất lực khi muốn choàng tay ôm lấy nỗi đau người khác. Thảo đã thẩm thấu những phận đời khốn khổ…”.

Bùi Phan Thảo viết những câu phê phán thứ ngôn ngữ sáo rỗng và vô nghĩa, như mong đợi những tiếng nói chân phương và thiết thực mỗi ngày:

Những ngôn từ hay ho/lâu lâu đem ra ngắm nghía/nhai như miếng swing – gum/nhạt nhẽo tuôn ra những thứ sáo mòn/sắm vai diễn cả đời chỉ bấy nhiêu lời thoại/lộng giả thành chân  (Thơ của con cừu).

 Là một nhà báo và một nhà thơ, nhà văn, Bùi Phan Thảo hướng đến thứ ngôn ngữ gần gũi với đời sống, tránh xa ngôn từ sáo rỗng. Anh làm thơ như thể để tìm lại chính bản thân mình, để hướng đến những gì chân thực của con người. Những con chữ chở tâm tư nặng nhọc/ thôi giữ riêng mình sợ nắng mưa phai  (Xóa).

Nhà báo, nhà thơ Bùi Phan Thảo quê gốc ở Quảng Trị, trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật. Có thể nói anh là một người đa tài vì ngoài những bài báo hay để lại ấn tượng trong lòng bạn đọc, anh viết nhiều thể loại văn chương. Song tác giả tâm sự vẫn chọn cho mình một cuộc sống bình yên, giản dị, chỉ mong muốn viết được những tác phẩm mình ấp ủ, viết cho gia đình, người thân.

Những khi rảnh rỗi, anh ngồi quán cà phê hay ghé nhà bạn bè, cùng đánh đàn, nghe bạn bè ca sĩ hát những ca khúc ưa thích. Những lúc này, Bùi Phan Thảo thấm thía tình cảm bạn bè văn nghệ trong dòng chảy đời sống miệt mài, vẫn giữ được tình bạn ấm áp dù đời nhiều va đập: ba mươi năm bè bạn tình thâm/ mới ôm đàn bữa đó đầu xanh/ bến vắng tiếng cười vang vọng/ về trong chiều ngả bóng/ tìm nhau… (Guitar 5)

Ngôn ngữ trữ tình rất riêng

Nhà nghiên cứu văn học Nhật Chiêu: “Dường như đi vào con đường thơ, Bùi Phan Thảo đã hướng tìm một thứ chân chất của thơ. Là bao dung. Bao dung thơ là không cô lập thơ. Thơ là tiếng nói đan xen trong mạng lưới của đời sống”.

Nhạc sĩ Nguyễn Thanh Bình: “Bùi Phan Thảo lặng lẽ chọn cho mình một “khoảng lặng”, không phải để “nhìn ngắm”đời sống, mà để âm thầm viết những dòng thơ nghiệm sinh trữ tình như một hành động tinh lọc tâm hồn mình; tự giải phóng mình ra khỏi những thói quen, những cám cảnh của cuộc ngày, để tự trả lời cho mình nhiều câu hỏi riết róng được diễn đạt bằng một ngôn ngữ trữ tình rất riêng”.

Trần Nguyễn Anh

tienphong.vn/ 24/12/2017 13:16