CÁNH ĐỒNG TUỔI THƠ

 

Tuổi thơ tôi

Đồng làng chiều lộng gió

Tôi thả ước mơ lên cánh diều

Hồn lâng lâng theo tiếng sáo vi vu

Đám mây ú òa gieo hạt mưa

Làm ướt mèm nắng hạ

Tôi là hạt mưa thấm vào đất đai

Mẹ cõng trên lưng vạt nắng xiên khoai

Cho tôi vị ngọt bùi khoai lang tháng sáu

Cha tôi ngực trần chắn che dông bão

Cõng gạo trắng, nước trong về từ cánh đồng.

 

Ngày tôi giã từ tuổi thơ

Cánh đồng dường như nhỏ lại

Trước lũy tre làng

Lời chào ngai ngái đất nâu

Những dự án khoanh rào cho cỏ mọc

Đất chia lô nhàu nát ngõ làng

Oải mục rạ rơm, oải mục giấc mơ cổ tích

Con chuồn chuồn kim ngơ ngác

Kéo sợi nắng vàng may vá lại cánh đồng xưa.

 

 

MƯA BÓNG MÂY

Dùng giằng nắng, dùng giằng mưa

Cho quang gánh giữa ban trưa ướt đầm

Ước mình làm được khoảng râm

Quang gánh đỡ chút dãi dầm nắng mưa.

 

 

NGẪU KHÚC TRÊN ĐÊ

Tàu ai xuôi, ngược giữa dòng

Để con sóng cuộn chảy vòng thân đê

Một bên phố, một bên quê

Cho ai ngả nón trông về cố hương

Vòng tay ôm lấy phố phường

Giật mình cá quẫy trong sương Tây hồ

Cát vàng dãi nắng hanh khô

Tìm đâu lối cũ hẹn hò đón đưa

Trần lưng chắn lũ mùa mưa

Quặn dòng nước xoáy chẳng thua luỹ thành

Bốn mùa nước chẳng trong xanh

Phù sa bồi đắp rộng thênh bãi bờ

Giữa dòng thả nửa câu thơ

Ngậm ngùi vớt lấy hững hờ ven sông

Mình ta dạo khúc đê cong

Gặp nhành cỏ tím rồi không muốn về.

 

 

CHỢ PHIÊN

 

Đong đếm tháng ngày

bằng bước chân leo lên đỉnh dốc

Nén khát khao xuống tận đáy lòng

Chờ đợi cho đầy một năm

Xếp gọn lại mọi lo toan

 vào cái cuốc, cái rìu dựa bên góc bếp

Người vùng cao háo hức đến chợ phiên.

Chợ nhỏ treo lơ lửng giữa mây trắng

Chiếc kèn lá trên môi

Người trẻ tuổi mang đến chợ phiên trái tim

Khát khao tình yêu, đôi lứa

Người trung niên đem những điều lỡ dở

Đi tìm nửa nhớ phía bên kia.

Gánh tuổi tác của mình

Người già chậm chạp leo dốc

Đến chợ phiên

Chỉ cốt tìm những gì đã  mất

Nhâm nhi bát rượu ngô cay nồng hơi men

Mơ màng nhớ về những áng mây ngũ sắc

Vấn vít cổ tay vừa trắng vừa tròn

Đôi mắt trĩu màu thời gian

Chợt ánh lên niềm hân hoan tiếc nuối

Qua nốt nhạc trầm đàn môi.

 

Vượt  ngàn dặm quan san

Tôi đem tuổi tôi

Theo người vùng cao lên chợ phiên miền biên viễn

Mặc cả với mây trắng, trời xanh.

 

 

 

CHIỀU HOANG

Nắng vô chủ bò luồn trong đám cây

mọc lúp xúp ven đồi

những viên sỏi giật mình

ngơ ngác nối nhau lăn theo triền dốc

đuổi theo bước chân chừng như lâu lắm

mới lạc đến miền hoang dại

tìm chi trong đám sim, mua

một khóm hoa tim tím

như màu áo học trò

giữa loang lổ gió

dưới kia

dòng sông óng ánh mặt trời

mềm mại, mịm màng, thanh xuân

bước chân bấm vào sỏi đá

thảng thốt…

 một thời đã xa

 

NHỮNG NGƯỜI ĐÀN BÀ THÁNG TƯ

 

Giữa rờm rợp cờ

Rờm rợp hoa

Dưới một trời đầy nắng

Có những người đàn bà

Lặng lẽ bên mâm cơm

Những chiếc bát và những đôi đũa

Ngồi đợi chiều xuống

Giấc mơ thiếu nữ

Của những ngày xa

Thì thầm hoa bưởi hoa chanh

Cánh chim mang theo lời hẹn ước

Xô lệch một góc trời

Vai gầy gánh hậu phương trĩu nặng

Dốc lòng cho người đi xa

Năm qua

Tháng qua

Đêm qua

Như thác đổ

Như mưa tuôn

Thời gian bào mòn đời chinh phụ

Nén tất cả vào âm thầm nỗi nhớ

Giữa phong ba, bão tố vẫn gồng mình chắn che

Cho đất mỡ màu

Cho cây sai hoa trĩu quả.

Ai biết mỗi tháng tư về

Bên mâm cơm

Những chiếc bát và những đôi đũa

Cùng người đàn bà

Lặng lẽ đợi chiều buông.

 

NGHIÊNG MÌNH XUỐNG VỚI CỎ LAU

 

Nghiêng mình xuống với cỏ lau

Nghe trong sâu lắng nỗi đau bời bời

Chiến tranh ngày ấy xa rồi

Cầm lời hò hẹn tìm người ngày xưa

Qua rồi mấy chục mùa mưa

Mà nghe nước cuốn như vừa mới đây

Giờ người là gió là mây

Là cỏ, là đất, là cây Cổ thành

Chiều buông chút nắng mong manh

Trầm hương một nén tâm thành thắp lên

Nương theo những sợi khói mềm

Lắng trong gió nhẹ bước quen người về

Hồn còn đau đáu lời thề

Vầng trăng, bến nước, đường quê đợi chờ…

 

Cổ thành sương khói như mơ

Tóc chinh phụ đổ trắng bờ hoa lau.

 

 

TRƯỚC MỘT DÒNG SÔNG

 

Người đàn bà quỳ bên mép nước

Dòng sông của những chàng trai

mười tám đôi mươi

Bom đạn một thời

ra đi không trở lại

Con nước dâng xanh non bờ bãi

Phía làng xa tre xõa tóc đưa nôi

Chiều chìm trong lãng đãng dòng trôi

Những năm tháng thanh xuân có ra biển cả?

Phiêu linh trong đầm đẫm phù sa

Người đàn bà vục bàn tay vào cát

Những giọt nâu, những giọt hồng qua kẽ tay

Giọt nào cũng của ngày xưa xa vắng

Nuốt vào thẳm sâu những cơn nấc nghẹn

Thầm thì gọi một tên quen

Và tất cả những cái tên vừa lóe lên bất chợt

Lần theo những tiếng thưa thoảng trong gió cát

Trước một dòng sông

Người đàn bà tìm lại tuổi trẻ của mình.

 

TƯỢNG ĐÀI

      

Giặc truy kích sau lưng

Người chiến binh ngã vào vòng tay mẹ

Mẹ ấp anh vào ngực mình

Máu anh thấm vào tim mẹ

Nâng anh trên tay

mẹ cất lời ru khe khẽ

… “À ơi … Cái ngủ mày ngủ cho lâu

Để mẹ đi cấy đồng sâu tối ngày…”

Lời ru cất lên

Máu từ tim mẹ thấm vào đất đai

Kẻ thù sững lại trước người mẹ bồng con

Không gian âm ấm lời ru

Những mũi súng uể oải chúc xuống đất

Những tia máu đỏ vằn dần tan trong mắt

Dưới vành mũ sắt

chợt hiện lên bóng dáng quê nhà.

 

GHI Ở ĐIỆN BIÊN

 

Điện Biên mùa này

Ngợp trời hoa ban trắng

Nắng gió tháng năm xôn xao kỷ niệm

Về một thời oanh liệt

Về một thời nụ cười và nước mắt rưng rưng

Đứng trên Cánh đồng Mường Thanh

Trên đồi A1

Nghe âm vang năm mươi sáu ngày đêm

Trong những đường hào sâu

Mưa dầm

Cơm vắt

Máu trộn bùn non

Gan không núng

Chí không mòn^(*)

Làm nên chiến thắng

Chói ngời dân tộc trong lòng bè bạn năm châu

 

Cạnh một gốc ban già

Dưới rưng rưng một miền hoa trắng

Có hai người đàn bà dìu nhau đứng lặng

Hai mái đầu kề bên nhau

Những sợi tóc trắng, đen vấn vít

Họ đến từ làng quê nào không biết

Lặng tìm gương mặt người thân

từ những búp cỏ xanh trên lòng chảo Điện Biên

 

^(*)Ý thơ Tố Hữu.

 

THÁNG BẢY BÊN BỜ SÔNG THẠCH HÃN

 

Tháng bảy gọi sụt sùi cơn mưa

từng giọt nước ngai ngái mùi mồ hôi

mằn mặn từ khóe mắt

rơi rơi bạc áo vá vai

những ngôi sao li ti

nở trong miên man cỏ dại

bên triền sông sóng vỗ cồn cào

Ngôi sao trên mũ

đoàn trai lặng lẽ hành quân về hướng có quân thù

Gần bốn mươi năm

ngôi sao chìm trong cát

chợt ngời lên dưới ánh mặt trời

tháng bảy khe khẽ đưa nôi

nhè nhẹ lời ru cất lên dưới đơn sơ mái lá

cánh cò bay lả bay la

cõng lời ru đến miền sương khói

vuốt ve từng búp lá xanh, từng ngọn cỏ mềm

xoãi mình ôm ấp đất nâu

à ơi tay bồng tay bế

vỗ về nỗi nhớ khôn nguôi

ơi hời tháng bảy gọi

ơi hời tháng bảy khe khẽ  đưa nôi

 

nhớ thương từ đất đâm chồi

cây đời tỏa bóng mẹ tôi lưng còng.

                                   

CỔ TÍCH

Chiến tranh ngày ấy xa rồi

Nỗi đau chia cắt có người đã quên

Chiến trường cây cỏ mọc lên

Xoá nhoà dấu cũ những miền đạn bom

Vọng phu hoá đá mỏi mòn

Vẫn tin, vẫn đợi sườn non người về

Tháng Ba làm bánh phu thê

Lên chùa cầu khẩn trọn bề lứa đôi

Phiêu diêu chút nắng bên trời

Ghập ghềnh cao thấp bồi hồi bước chân

Ngỡ rằng xanh nụ tầm xuân

Người về chốn cũ lặng dần gió mưa

Vòng tay ôm mấy cho vừa

Nghe trong ngực đá nhịp xưa ngậm ngùi

Nghiêng mình nhặt hạt lệ rơi

Lao xao cổ tích giữa đời yêu thương.

 

CÂU CHUYỆN VỀ ÔNG GIÀ VÀ HAI CON CHÓ

 

Trong căn nhà nhỏ ven sông

có một ông già và hai con chó

hai con chó không già như ông

nhưng màu lông bạc trắng

đã từ thủa tưởng như xa xôi lắm…

Hồi chiến tranh

ông có hai người con

cả hai đều hy sinh vì Tổ quốc

ngày nhận tin báo tử hai con

đau đớn tột cùng ông đặt tên Nix, tên Giôn cho hai con chó

những lúc nhớ con

ông dìm thương đau trong chén rượu

gọi chó về ông chửi Nix và Giôn

hai con chó lim dim mắt buồn

nằm gác mõm lên chân ông

 như chính chúng là kẻ gây nên tội ác

thời gian trôi, hai con chó già rồi chết

đắp cho chúng hai nấm mồ

ông ngồi bên và khóc

vài hôm sau

lều vó của ông có hai chú chó con

ông lại đặt tên cho chúng là Giôn và Nix.

 

 

TỪ NGHÌN NĂM CŨ

 

Mồ hôi của những người khảo cổ

lặng thầm nhỏ xuống đất

mở khung cửa thời gian

từ nghìn năm cũ

nét hoa văn

trên những viên ngói, những viên gạch vỡ

nền móng dọc ngang

cho ta hình dung

ra thành quách đền đài

của một thời

từ cờ lau đến nước non Đại Việt

dựng nên một cõi giang sơn

rồng đá uốn mình trên long sàng đá

oai nghiêm những buổi thiết triều

tán tía lọng vàng, dấu chân người ngọc

lối đi nào lưu giữ ngàn năm?

giữa kinh thành chợt nhớ một mái cong

kẻ mơ nuốt sao giấu lưỡi dao oan nghiệt

anh hùng phút chốc sa cơ

quốc biến nặng vai nhi nữ

trao áo bào giữ trọn non sông

vinh nhục người đời phán xét

nước non nhờ đó vững bền

 

Trước những linh vật từ nghìn năm cũ

mơ màng sương khói Hoa Lư

khỏa trong nỗi niềm xa vắng

hoa lau nở trắng Trường Yên.

 

 

ĐÊM PHỐ CỔ

Những con phố không dài

Ngủ vùi trong lòng đêm sau một ngày

ồn ĩ, tất tả, ngược xuôi

Những ngôi nhà cửa lớn đóng chặt,

chỉ những ô cửa sổ trên cao hé mở

Có cơn gió không ngủ

lang thang trên những con phố hẹp

Nhặt nhạnh những gì ban ngày bỏ quên

Cầm trên tay sợi dây xe bằng những sợi tóc rối của

            bà lão bán trầu cau rơi bên gốc đa cổ tích

gió tỉ mẩn nhặt hoa sữa rụng,

hái quả sấu chín trên cao,

ngắt vài chùm cơm nguội…

Đâu đây chợt thánh thót tiếng dương cầm

gọi nỗi nhớ thương

một người đi xa, rất xa

Gió ngẩn ngơ

nhặt tiếng đàn

Xâu tất cả thành một chuỗi lóng lánh như hạt cườm

Đeo vào kỉ niệm

Đêm cạn

Bâng khuâng…

 

NHỦ LÒNG

Nẻo xa, dặm thẳm một ta

Ngoảnh đầu hun hút la đà lá rơi

Bàn tay còn ấm hơi người

Thoắt đà trống huyếch xa vời thiên di

Buồn mà chi, tiếc mà chi

Rượu thơm chẳng tiếc, tiếc gì cơn say.

 

 

HOANG VẮNG

Lặn lội về miền ký ức

Gặp nắng xiên khoai héo rũ vạt cỏ gà

Những dấu yêu giờ xa dằng dặc

Hoang vắng bãi bờ

Hoang vắng mình tôi

Một cánh chim hun hút cuối trời

Theo bầy đàn về phương nam trú rét

Khóm bèo theo sông trôi mải miết

Đóa hoa tím biếc cả dòng xưa

Nghe xa vẳng tiếng chuông chùa

Khói lam chiều mơ hồ trong hoài niệm

Lối cũ tiêu điều hướng lối làng di chuyển

Cổng làng - mắt rỗng ngó xa xăm

Ngồi xuống bên hạt thóc cũ nảy mần

Gỡ cỏ rối khâu lại từng hoang vắng

Cho lòng vợi bớt phần trĩu nặng

Nghe sau lưng nhẹ bước chân quen.

 

 

HOÀNG HÔN

 

Chiều lững thững buông

Ngày mệt nhọc xoãi mình trên mây xốp

Tia nắng cuối ngày dần tắt

Chân trời phía tây nở vội một ngôi sao

Hoàng hôn rực lên như đám cháy

hướng đông ánh ngày trốn chạy

Mây lợt lạt màu chì

Ánh đêm len lỏi

Đổ chàm thấm đẫm những hàng cây

Mặt đất cong mình đón chút sáng cuối ngày

Và chùng xuống khi mặt trời đã lặn

Trên vạt cỏ mềm con dế già

Xõa cánh mỏng đứng ngóng

Hạt sương lành

và cất tiếng hát đợi bình minh.

 

MƯA ĐÊM

Đêm qua một trận mưa mau

Sáng ra ang nước hoa cau rụng đầy

Nghe lòng hây hẩy heo may

Bỗng quay quắt nhớ đoạn lầy ngõ ai.

 

GIEO CÁI VU vƠ

Cạn chiều gieo cái vu vơ

vào cơn gió thoảng bên bờ mong manh

Thẫn thờ gặp nụ cười xinh

Người qua lối cũ vô tình đánh rơi

Ngang trời một đám mây trôi

lang thang tìm nẻo xa vời sông Thương

Cửa chùa một đoá vô thường

Phấn hương khép cánh dốc đường từ bi

Nâu già đòi đoạn sân, si

Chuông chiều từng giọt ai bì mà ngân

 

Rửa tay gác kiếm tưởng nhàn

dè đâu chín khúc lầm than cõi đời

Vẫn còn vần vũ chưa thôi

Khêu đèn cho tỏ mặt người xung quanh

Con mắt xanh, ánh đèn xanh

Người xa thoáng chốc hoá thành vu vơ.

(còn tiếp)

Nguồn: Ngọn lửa. Thơ Trương Minh Phố. NXB Văn học, 2011.

www.trieuxuan.info